Uslovi za penziju – Izmenama iz 2014. godine Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju propisao je rigorozne uslove za odlazak u redovnu penziju i kontinuirano pooštravanje uslova za odlazak u prevremenu starosnu penziju. U redovnu starosnu penziju muškarci mogu otići samo sa navršenih 65 godina života i najmanje 15 ili najviše 45 godina staža osiguranja. Za žene Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju predvideo je postepeno povećanje granice za odlazak u redovnu starosnu penziju – u periodu 2014-2018. za šest meseci godišnje, a u periodu 2019-2032. za po dva meseca godišnje. Tako u ovoj 2017. godini u redovnu starosnu penziju mogu otići žene sa navršenih 61 godinom i šest meseci života i minimalno 15 godina staža.
Takođe, u 2017. u redovnu starosnu penziju čiji se iznos izračunava na osnovu uplaćenih poreza i doprinosa tokom čitave dužine staža i ne podleže nikakvom zakonskom umanjenju, mogu otići samo muškarci sa navršenih 65 i žene sa navršenih 61,5 godina života. Izuzimajući one koji odu u invalidsku penziju, svi koji ne ispunjavaju navedene starosne uslove, a imaju dovoljno godina staža, u 2017. mogu otići samo u prevremenu starosnu penziju koja podleže trajnom umanjenju od 0.34 odsto za svaki mesec koji im nedostaje do propisane starosne granice, s tim da maksimalno umanjenje može iznositi 20,4 odsto. Tako u 2017. u prevremenu starosnu penziju mogu otići muškarci sa navrešenih 56 godina i četiri meseca života i 40 godina staža i žene sa navršenih 55 godina i osam meseci života i 37,5 godina staža. Budući da i jednima i drugima do starosne granice za redovnu penziju (za muškarce 65, a za žene u 2017. 61,5 godina) nedostaje pet i više godina, njihove će penzije biti trajno umanjene u maksilanom iznosu od 20,4 procenta, odnosno biće za petinu manje nego da u penziju odlaze uz ispunjavanje starosnog uslova.
Naredne 2018. godine muškarci će moći da idu u prevemenu starosnu penziju sa navršenih 57 godina života (uslov po osnovu staža ostaje na granici od 40 godina) a žene sa navršenih 56 godina i četiri meseca života i 38 godina staža. Postepeno pooštravanje uslova trajaće do 2024. kada će i muškarci i žene u prevremenu starosnu penziju moći da odu samo sa navršenom 60 godina života i 40 godina staža. Što se tiče pooštravanja uslova za odlazak u redovnu starosnu penziju žena ono će trajati do 2032. kada će i žene i muškarci moći da odu u redovnu penziju, bez predviđenih umanjenja, samo sa navršenih 65 godina života (uslovi za penziju po osnovu staža ostaju na minimalnoj granici od 15 i maksimalnoj od 45 godina).
Uslovi za penziju – primer
I na kraju evo jednog primera. Muškarac i žena koji u 2017. navršavaju 61 godinu života, a ispunjavaju uslove po osnovu dužine staža (muškarci 40, a žene 37,5 godina), otići će u prevremenu starosnu penziju sa sledećim iznosima. Umanjenje za muškarca će iznositi 16,32 odsto (četiri godine, odnosno 48 mececi do granice od 65 godina, pomnoženo sa 0,34), a umanjenje za ženu 2,04 odsto (šest meseci do granice koja za 2017. iznosi 61,5 godina, pomnoženo sa 0,34). Ako pretpostavimo da bi oboma puna penzija iznosila 40.000 dinara, to znači da će muškarac umesto tog iznosa dobiti 33.472, a žena 39.184 dinara. Za utehu ostaje nada da će, pod pritiskom sindikata, pomenuti član Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju biti izmenjen, te da umanjenje, kao što je to u većini zemalja, neće važiti trajno, već samo dok osiguranik ne navrši predviđeni broj godina shodno propisanim uslovima za odlazak u starosnu penziju.
